Pompy perystaltyczne i pompy membranowe są to rodzaje pomp dozujących, których działanie opiera się na schemacie zasysania i wyporu cieczy. Różni się jednak w ich konstrukcji sposób przewodzenia cieczy przez mechanizmy pompy, dlatego te dwa rodzaje pomp dozujących znajdują inne zastosowanie w różnych dziedzinach działalności ludzkiej.
Generalnie rzecz ujmując, pompy dozujące służą do dozowania określonej, precyzyjnej ilości cieczy w jakiś urządzeniach czy systemach konstrukcyjnych. Pompa perystaltyczna działa na zasadzie przepychania cieczy przez specjalny elastyczny przewodów za pomocą karbowane paska, bądź karbowanego wałka. Można też wałek czy pasek zastąpić toczącymi się wałkami. Dzięki takiemu stopniowemu, nie ciągłemu przepływowi cieczy przez przewód zmniejsza się tarcie cieczy o części pompy dozującej i ułatwia do odprowadzanie ciepła powstającego podczas pracy pompy perystaltycznej.
Jak sama nazwa wskazuje, ruchy cieczy w tego rodzaju pompy dokonuje się stopniowo, z przeszkodami. Dzięki takiej konstrukcji technologicznej tego rodzaju pompy dozującej charakteryzują się pełną szczelnością, a dozowana ciecz nie styka się z innymi niż przewód elementami pompy. Taka pełna szczelność jest cechą pożądaną głownie w laboratoriach i w medycynie, gdzie konieczna jest dokładna i precyzyjna jakość dozowania cieczy na przykład podczas przetaczania krwi czy dializ. Natomiast pompy membranowe są również rodzajem pomp dozujących, jednak ich działanie opiera się na wykorzystaniu kluczowego elementu, czyli gumowej (bądź plastikowej) membrany.
Owa membrana w tego rodzaju pompie dozującej jest poruszana za pomocą specjalej dźwigni, która to cyklicznie wtłacza sprężone powietrze lub ciecz. Pompy membranowe również charakteryzują się brakiem przecieków, jednak ich działanie jest nieco mniej precyzyjne. Wykorzystuje się je głównie do pompowania cieczy zanieczyszczonych lub toksycznych, dzięki możliwości łatwego i pełnego oczyszczenia elementów pompy membranowej z tych substancji.
