Jeśli zapytać kogoś, kto nigdy nie był w Afryce, o jego skojarzenia z Czarnym Lądem, to z dużą pewnością założyć by można, że przynajmniej w części z odpowiedzi wspomniane zostaną figurki afrykańskie oraz maski. Rzeczywiście, te elementy sztuki są bardzo charakterystyczne i chętnie podziwiane na wystawach, a nie brak również i osób, które wykorzystują tego typu zdobienia dla stworzenia odpowiedniej aranżacji swoich domowych przestrzeni.
Co nieco o historii sztuki
Sztuka Afryki jest bardzo zróżnicowana w zależności od poszczególnych regionów. Z grubsza podzielić ją można na twórczość ludów południowych i wschodnich oraz mieszkańców terenów zachodnich. Są jednak elementy charakterystyczne, które zauważyć da się na całej przestrzeni dziejów, a do których zaliczyć można m.in. celowe zachwianie proporcji przedstawianych postaci (przede wszystkim znaczne, w stosunku do reszty ciała, powiększanie głowy), upodobanie do elementów kanciastych i ostrych, a także ekspresjonizm, czyli celowe dążenie do tego, aby w odbiorcy spowodować jak najsilniejszy oddźwięk, jakieś emocje.
Rzeźby afrykańskie – co za sobą kryją?
Generalnie rzecz wziąwszy, niemal zawsze rzecz, którą zakwalifikować by można jako wytwór sztuki afrykańskiej, pełni inną, niż estetyczną, funkcję. Nie inaczej jest także i z rzeźbami, które są ściśle związane ze sferą ezoteryki, wierzeń i religii. Zwykle są one wykonane z drewna hebanowego, tekowego bądź mahoniowego i osiągają wysokość do około kilkudziesięciu centymetrów. Często pojawiającym się w rzeźbach motywem są postaci zwierzęce, które mają stanowić ucieleśnienie pewnych cech. I tak na przykład słoń symbolizuje wielkość, odwagę i szlachetność. Jego postać odczytywana być może jako mądry wódz, podejmujący współpracę z innymi. Z kolei wąż rozumiany bywa jako posłaniec przodków, z tego też powodu jego postać otaczana jest podziwem i szacunkiem. Część rzeźb przedstawiających ludzi również niesie za sobą symboliczne znaczenie, jak chociażby fetysz Nkisi (bóstwo zamieszkujące przedmioty), gdzie figurki z wbitymi gwoździami, symbolizującymi przywoływanie magicznych mocy, używane są podczas zawierania umów czy składania przysiąg.
Jak więc widać, rzeźba afrykańska nie jest jedynie ozdobą, a nośnikiem ważnych informacji i gwarantem spełnienia się załatwianych interesów…
